Amps
หน้าเว็บ
กลุ่มบทความน่าสนใจ
- บาลีใหญ่ท่ามะโอ (121)
- ธรรมแท้ๆจากพระไตรปิฏก (80)
- ธรรม วินิจฉัย (37)
- เทคนิคการใช้คอมพิวเตอร์ทำตัวรูป ภาษาบาลี (32)
- เรียนบาลีใหญ่ (19)
- โปรแกรมเรียนบาลีใหญ่ (15)
- คาถา ต่างๆ (11)
- ทั่วไป (9)
- สื่อเผยแผ่ธรรมะ (8)
- โปรแกรมพระไตรปิฎก (5)
วันศุกร์ที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2566
อานิสงส์ อานาปานสติ
วันพฤหัสบดีที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2566
วันอาทิตย์ที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2566
ธรรม จากโบราณสถาน เมืองโบราณ ศรีเทพ กับ คาถายอดนิยมในอดีต
ธรรม เกิดแต่เหตุ คาถายอดนิยมในอดีต
วันพฤหัสบดีที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2566
จิตคืออะไร
จิตคืออะไร
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง (ไทย-บาลีสยามรัฐ) เล่มที่ 29
พระสุตตันปิฎก ขุททกนิกาย เล่ม ๒๙ มหานิทเทส
ภาษิตของพระสารีบุตรอธิบายขยายความพระสูตร ๑๖ สูตร ในอัฏฐกวรรคแห่งสุตตนิบาต
[๗๐๖]
บาลีสยามรัฐ
วันอังคารที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2566
ภาษาบาลี ร่างกายมนุษย์ ประกอบไปด้วย อวัยวะ 32 (31+1) อย่าง บ้างก็เรียก อาการ 32 กรรมฐาน 32 กอง
ภาษาบาลี ร่างกายมนุษย์ ประกอบไปด้วย อวัยวะ 32 อย่าง
วันพฤหัสบดีที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2565
พระธรรมเทศนา เทศนาธรรม เรื่องความตาย โดย พระมหาวีรชัย นันทะวังโส ป.ธ.๙ แห่ง วัดท่ามะโอ จ.ลำปาง
เทศนาธรรม เรื่อง ความตาย เรื่องราวจากพุทธพจน์ การพิจารณาอย่างไร เพื่อไม่ให้ต้องตายอีก โดย พระมหาวีรชัย นันทะวังโส ป.ธ.๙ แห่ง วัดท่ามะโอ จ.ลำปาง
วันอังคารที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565
มงคลสูตร 38 ประการ ขุทฺทกปาเฐ มงฺคลสุตฺตํ ตอนที่ 3
มงคลสูตร 38 ประการ ขุทฺทกปาเฐ มงฺคลสุตฺตํ ตอนที่ 3
พาหุสจฺจญฺจ สิปฺปญฺจ วินโย จ สุสิกฺขิโต
สุภาสิตา จ ยา วาจา เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ฯ
พาหุสัจจะ (การมีความรู้มาก) ๑ ศิลป (การทำงานช่าง) ๑ วินัยที่ศึกษาดีแล้ว ๑ วาจาสุภาสิต (การพูดด้วยถ้อยคำไพเราะห์) ๑ นี้เป็นอุดมมงคล (๔ ๑๐ ๓๘)
มาตาปิตุอุปฏฺฐานํ ปุตฺตทารสฺส สงฺคโห
อนากุลา จ กมฺมนฺตา เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ฯ
การบำรุงมารดา บิดา ๑ การสงเคราะห์บุตรภรรยา ๑ การงานอันไม่อากูล (การสะสางการงานไม่ให้ยุ่งเหยิง) ๑ นี้เป็นอุดมมงคล (๓ ๑๓ ๓๘)
ทานญฺจ ธมฺมจริยา จ ญาตกานญฺจ สงฺคโห
อนวชฺชานิ กมฺมานิ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ฯ
การให้ทาน ๑ การประพฤติธรรม ๑ การสงเคราะห์ญาติ ๑ กรรมอันไม่มีโทษ (การงานที่ปราศจากโทษ) ๑ นี้เป็นอุดมมงคล (๔ ๑๗ ๓๘)
วันพุธที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2564
มงคลสูตร 38 ประการ ขุทฺทกปาเฐ มงฺคลสุตฺตํ ตอนที่ 2
มงคลสูตร 38 ประการ ขุทฺทกปาเฐ มงฺคลสุตฺตํ ตอนที่ 2
ปฏิรูปเทสวาโส จ ปุพฺเพ จ กตปุญฺญตา
อตฺตสมฺมาปณิธิ จ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ฯ
การอยู่ในประเทศอันสมควร ๑ ความเป็นผู้มีบุญอันกระทำแล้วในกาลก่อน ๑ การตั้งตนไว้ชอบ ๑ นี้เป็นอุดมมงคล (๓ ๖ ๓๘)
วันอาทิตย์ที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564
มงคลสูตร 38 ประการ ขุทฺทกปาเฐ มงฺคลสุตฺตํ ตอนที่ 1
เอวมฺเม สุตํ ฯ เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ
ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี
อถ โข อญฺญตรา เทวตา
อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ
โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ เอกมนฺตํ ฐิตา โข สา เทวตา
ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ ฯ
ครั้งนั้นแล ครั้นปฐมยามแห่งราตรีล่วงไป เทวดาตนหนึ่งมีรัศมีงามยิ่งนัก ยังพระวิหารเชตวันทั้งสิ้นให้สว่างไสว เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค เมื่อถึงที่ประทับ ได้ถวายบังคม(อภิวาท) แล้ว ยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้ว ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคด้วยคาถาว่า
พหู เทวา มนุสฺสา จ มงฺคลานิ อจินฺตยุํ
อากงฺขมานา โสตฺถานํ พฺรูหิ มงฺคลมุตฺตมํ ฯ
เทวดาและมนุษย์เป็นอันมาก ผู้หวังความสวัสดี ได้พากันคิดมงคลทั้งหลาย ขอพระองค์จงตรัสอุดมมงคล อันประเสริฐเถิด (พระผู้มีพระภาคตรัสพระคาถาตอบว่า)
อเสวนา จ พาลานํ ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา
ปูชา จ ปูชนียานํ เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ ฯ
การไม่คบคนพาล ๑ การคบบัณฑิต ๑ การบูชาบุคคลที่ควรบูชา ๑ นี้เป็นอุดมมงคล (๓ ๐ ๓๘)
วันจันทร์ที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2564
เรื่องทรงห้ามยกพระพุทธพจน์ขึ้นเป็นภาษาสันสกฤต
เรื่องทรงห้ามยกพระพุทธพจน์ขึ้นเป็นภาษาสันสกฤต
วันอังคารที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2564
ภิกษุ หน้าที่ มีอะไรบ้าง ตาม พระไตรปิฎก อากังขสูตร
หน้าที่ของภิกษุ ตาม พระไตรปิฎก อากังขสูตร
วันพฤหัสบดีที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2564
ผู้คน สูงต่ำ ฐานะ มีให้เห็น แต่เป็นผู้เสมอกัน เมื่อมีศีล ขตฺติยา พฺราหฺมณา เวสฺสา...
พระไตรปิฎก พระไตรปิฏก (บาลี-บาลีสยามรัฐ) เล่มที่ 27
พระสุตตันปิฎก ขุททกนิกาย เล่ม ๒๗ ชาดก ภาค ๑
รวมคาถาแสดงคติธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสเมื่อครั้งเป็นพระโพธิสัตว์ในอดีตชาติ และมีคาถาภาษิตของผู้อื่นปนอยู่บ้าง ภาคแรก ตั้งแต่เรื่องที่มีคาถาเดียว (เอกนิบาต) ถึงเรื่องมี ๔๐ คาถา (จัตตาฬีสนิบาต) รวม ๕๒๕ เรื่อง
วันพฤหัสบดีที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2564
ครุธรรม 8 ประการ หรือ ครุธรรม ๘ ประการ ก่อนที่จะบวช เป็นภิกษุณี รวบ หญิง แต่งเหมือนภิกษุ อ้างตัวเป็นพระอรหันต์ (บทพระบาลีพร้อมแปล จากพระไตรปิฎก)
ครุธรรม ๘ ประการ
พระไตรปิฎก พระไตรปิฏก (บาลี-บาลีสยามรัฐ) เล่มที่ 07
พระวินัยปิฎก เล่ม ๗ จุลวรรค ภาค ๒ มี ๘ ขันธกะ
ว่าด้วยข้อบัญญัติปลีกย่อยเรื่องเสนาสนะ สังฆเภท วัตรต่างๆ การงดสวดปาฏิโมกข์ เรื่องภิกษุณี เรื่องสังคายนาครั้งที่ ๑ และครั้งที่ ๒ ข้อที่ 516
วันอังคารที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2564
ภาษาบาลี พร้อมความหมาย ทำไมต้องเรียนบาลี กับ วิปัสนาชุนี แค่คำนำก็สนุกแล้ว
วิปัสสนากรรมฐานเบื้องต้น ในวิปัสนาชุนี ภาษาบาลี พร้อมคําแปล
เพื่อคลายปมในใจ เพื่อให้ใจหนักแน่นไม่คลอนแคลน ก่อนศึกษาพระธรรม และ น้อมนำไปปฏิบัติ
โปรดลด เสียง เมื่อใช้ หูฟัง หรือ เครื่องขยายเสียง (อัดเสียงด้วยไมค์ คุณภาพสูง)
วันศุกร์ที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2564
ภาษาบาลี พร้อมความหมาย วันละประโยค จงอย่าประมาทเลย จากพระไตรปิฎก และ หนังสือ วิปัสนาชุนี
ปริเฉทที่ ๑ ไม่ต้องเสียใจ อย่าเสียดายโอกาส อย่าได้ประมาทเลย
ประโยคเต็มที่ ๓
ฌายถ ภิกฺขเว มา ปมาทตฺถ
มา ปจฺฉา วิปฺปฏิสาริโน อหุวตฺถ
อยํ โว อมฺหากํ อนุสาสนี.
(ม.มู. ๑/๑๖๗)
คำแปลศัพท์ทีละคำ
ฌายถ ตรึก เพ่ง ไหม้ (อยู่) (ย่อม) ตรึก เพ่ง ไหม้ (จะ) ตรึก เพ่ง ไหม้
ปัจจุบันแท้ ปัจจุบันใกล้อดีต ปัจจุบันใกล้อนาคต
เฌธาตุ อปัจจัย วัตตมานาวิภัตติ ฌาย
ปรัสบท พหุ มัชฌิม
ภิกฺขเว นาม ปุง. กลุ่ม ภิกฺขุ ศัพท์เดิม ภิกฺขุ ภิกษุ
อาลปนะ พหุ. แน่ะ, ดูก่อน, ข้าแต่, โอ ภิกษุ ทั้งหลาย คำการร้องเรียก
อาลปนะ
มา ๑ นิ. อย่า ใช้ปฏิเสธธาตุที่ประกอบด้วยวิภัตติ ๔ หมวด คือ ๑. หมวดปัญจมี เช่น มา กโรตุ จงอย่ากระทำ ๒. หมวดสัตตมี เช่น มา อาหเรยฺยาสิ อย่าพึงนำมา ๓. หมวดหิยัตตนี เช่น มา อวจ อย่าได้กล่าวแล้ว ๔. หมวด อัชชัตตนี เช่น มา กริ อย่ากระทำแล้ว
๒ อย่าน่ะ
ปมาทตฺถ ประมาท (แล้ว)
ประจักษ์ต่ออินทรีย์ หรือไม่ประจักษ์ ก็ตาม
ปอุปสัค+มทฺธาตุ+อปัจจัย+ หิยยัตตนีวิภัตติ ปมาท อดีตล่วงแล้วเมื่อวานนี้
ปรัสบท พหุ มัชฌิม
อยู่ในประโยคที่มี "มา" นิบาต หิยัตตนี และ อัชชตนี จะใช้ในอรรถเดียวกับปัญจมีวิภัติ (ไม่ใช้ในอรรถอดีตกาลปกติของตน)
ปจฺฉา นิ. ในภายหลัง เป็นนิบาตมีเนื้อความต่างๆ เช่น ปจฺฉา วินยธโร ตตฺถ ปวิฏฺโ อ. พระวินัยธร เข้าไปแล้ว ในซุ้มแห่งนํ้านั้น ในภายหลัง [ธ. ๑ :โกสมฺพิกวตฺถุ หน้า ๔๙]
วิปฺปฏิสาริโน นาม ปุง. กลุ่ม ทณฺฑี ศัพท์เดิม วิปฺปฏิสารี ผู้มีความเดือดร้อน เสียใจ
ปฐมา พหุ. อันว่าผู้มีความเดือดร้อน เสียใจ ทั้งหลาย ประธาน
สุทธกัตตา สยกตฺตา อภิหิตกตฺตา ปกติกตฺตา สปฺปธาน
อาลปนะ พหุ. แน่ะ, ดูก่อน, ข้าแต่, โอ ผู้มีความเดือดร้อน เสียใจ ทั้งหลาย คำการร้องเรียก
อาลปนะ
ทุติยา พหุ. ซึ่ง, สู่, ยัง, สิ้น, ตลอด, กะ, เฉพาะ ผู้มีความเดือดร้อน เสียใจ ทั้งหลาย กรรมในประโยค
อวุตตกัมมะ สัมปาปุณียกัมมะ การิตกัมมะ อัจจันตสังโยคะ อัจจันตสังโยคะ อกถิตกมฺม
จตุตถี เอก. แก่, เพื่อ, ต่อ ผู้มีความเดือดร้อน เสียใจ เป็นผู้รับ
สัมปทาน
ฉัฏฐี เอก. แห่ง, ของ, เมื่อ ผู้มีความเดือดร้อน เสียใจ แสดงความเป็นเจ้าของ หรือ อาการกริยาการเป็นเจ้าของ
สมูหสัมพันธะ สามีสัมพันธะ อนาทร
อหุวตฺถ (ได้) มี เป็น (แล้ว)
อดีตล่วงแล้วเมื่อวานนี้
ประจักษ์ต่ออินทรีย์ หรือไม่ประจักษ์ ก็ตาม
ออาคม + หูธาตุ + หิยยัตตนีวิภัตติ อหุว
ปรัสบท พหุ มัชฌิม อัตตโนบท เอก ปฐม
อยู่ในประโยคที่มี "มา" นิบาต หิยัตตนี และ อัชชตนี จะใช้ในอรรถเดียวกับปัญจมีวิภัติ (ไม่ใช้ในอรรถอดีตกาลปกติของตน)
อยํ ๑ อิม ปุง. กลุ่ม อิม ศัพท์เดิม อิม นี้
ปฐมา เอก. อันว่านี้ ประธาน
สุทธกัตตา สยกตฺตา อภิหิตกตฺตา ปกติกตฺตา สปฺปธาน
๒ อิม อิต. กลุ่ม อิม ศัพท์เดิม อิม นี้
ปฐมา เอก. อันว่านี้ ประธาน
สุทธกัตตา สยกตฺตา อภิหิตกตฺตา ปกติกตฺตา สปฺปธาน
๓ นาม ปุง. นปุง กลุ่ม มน ศัพท์เดิม อย เหล็ก
ทุติยา เอก. ซึ่ง, สู่, ยัง, สิ้น, ตลอด, กะ, เฉพาะ เหล็ก กรรมในประโยค
อวุตตกัมมะ สัมปาปุณียกัมมะ การิตกัมมะ อัจจันตสังโยคะ อัจจันตสังโยคะ อกถิตกมฺม
โว ท่าน เธอ คุณ (อลิงคนาม)
ห้ามเรียงต้นประโยค
สัพ. ปฐมา ทุติยา ตติยา จตุตฐี ฉัฐถี พหุ
อมฺหากํ ๑ ข้าพเจ้า, ผม, ดิฉัน
อมฺหสทฺทปทมาลา
พหุวจน ทุติยา จตุตถี ฉัฏฐี
แปลง อมฺห กับวิภัตตินั้น เป็นรูปนั้นๆ
เม, โน เมื่อมีบทอื่นนำหน้า จึงใช้เรียงในประโยคได้
แปลง อมฺห เป็น อสฺม และแปลง นํ วิภัตติเป็น อากํ
๒ ข้าพเจ้า, ผม, ดิฉัน (อลิงคนาม)
อมฺห สัพ. ทุติยา จตุตฐี ฉัฏฐี พหุ
อนุสาสนี นาม ปุง. กลุ่ม ทณฺฑี ศัพท์เดิม อนุสาสนี อนุสาสนี
ปฐมา เอก. อันว่าคำสอนในศาสนา อนุสาสนี ประธาน
สุทธกัตตา สยกตฺตา อภิหิตกตฺตา ปกติกตฺตา สปฺปธาน
ปฐมา พหุ. อันว่าคำสอนในศาสนา อนุสาสนี ทั้งหลาย ประธาน
สุทธกัตตา สยกตฺตา อภิหิตกตฺตา ปกติกตฺตา สปฺปธาน
อาลปนะ พหุ. แน่ะ, ดูก่อน, ข้าแต่, โอ คำสอนในศาสนา อนุสาสนี ทั้งหลาย คำการร้องเรียก
อาลปนะ
ทุติยา พหุ. ซึ่ง, สู่, ยัง, สิ้น, ตลอด, กะ, เฉพาะ คำสอนในศาสนา อนุสาสนี ทั้งหลาย กรรมในประโยค
อวุตตกัมมะ สัมปาปุณียกัมมะ การิตกัมมะ อัจจันตสังโยคะ อัจจันตสังโยคะ อกถิตกมฺม
ความต่าง ระหว่าง ตฺถ หิยัตตนี กับ ตฺถ อชฺชตนี
ตฺถ หิยตฺตนี จะอยู่หลังสระ "อ" เช่นอคมตฺถ
ตฺถ อชฺชตนี จะอยู่หลังสระ "อิ" (หรือ อุ บ้าง) เช่น อคมิตฺถ อคมุตฺถ
แปลประโยคเต็ม โดย ท่านอาจารย์ จำรูญ ธรรมดา
ภิกฺขเว ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย (ตุมเห เธอทั้งหลาย)
ฌายถ จงเพ่ง (จงเจริญทั้งสมถะ และ วิปัสสนากัมมัฏฐาน)
มา ปมาทตฺถ อย่าได้ประมาทเลย
มา อหุวตฺถ อย่าได้เป็น วิปฺปฏิสาริโน ผู้เสียใจ ปจฺฉา ในภายหลัง
อยํ นี้ อนุสาสนี เป็นโอวาท อมฺหากํ ของเรา โว สำหรับพวกเธอ