แบบฝึกหัดประจำวันที่ 3 Apr 2020
คำถาม
ฝึกแต่ง ประโยคลักขณะ
ครั้นเมื่ออรุณขึ้นแล้ว ดอกไม้ทั้งหลายย่อมบาน
(คำศัพท์ ปุปฺผติ บาน อุคฺคต ขึ้นแล้ว ปุปฺผ ดอกไม้ )
ฝึกแปลยกศัพท์ ประโยคลักขณะ (อุ. จากธรรมบท เรื่องสามาวดี ภาค 2)
ปจฺเจกพุทฺเธ เวลํ สลฺลกฺเขตฺวา นิกฺขนฺเต, โส (สุนโข) ภุสฺสนฺโต ปุรโต ปุรโต ว คจฺฉติ
เมื่อพระปัจเจกพุทธเจ้ากำหนดเวลาออกไปแล้ว สุนัขนั้นก็เดินเห่าไปข้างหน้าๆ เทียว
ในวาจกทั้ง 5 นั้นอาจมีลักษณะพิเศษแทรกเข้ามา เช่น ปกติกัตตา- วิกติกัตตาบ้าง, อนาทร- อนาทรกิริยาบ้าง, ลักขณ -ลักขณกิริยาบ้าง, นิทธารณะ- นิทธารณียะบ้าง จึงเรียกชื่อไปตามลักษณะที่แยกย่อยนั้น เช่น ประโยค วิกติกัตตา, ประโยคอนาทร และประโยคลักขณะ เป็นต้น ครับ
ประโยคที่ให้ฝึกแปลนี้มีประโยคแทรกที่เป็นลักขณะ (เครื่องหมายหรือข้อสังเกตุในการจดจำ) จึงเรียกกันว่า ประโยคลักขณะ
แต่โดยโครงสร้างของประโยคแล้วคือ กัตตุวาจก ที่มีประโยคแทรกข้างหน้านั่นเอง แทรกมาตรงไหนแปลตรงนั้นเลย ครับผม
เฉลย :
1. ฝึกแต่ง ประโยคลักขณะ
ครั้นเมื่ออรุณขึ้นแล้ว ดอกไม้ทั้งหลายย่อมบาน
อรุเณ อุคฺคเต,ปุปฺผานิ ปุปฺผนฺติฯ.
อรุเณ ครั้นเมื่ออรุณ. อุคฺคเต ขึ้นไปแล้ว. บุปฺผานิ อ.ดอกไม้ท. ปุปฺผนฺติ ย่อมบาน
2. ฝึกแปลยกศัพท์ ประโยคลักขณะ (อุ. จากธรรมบท เรื่องสามาวดี ภาค 2)
ปจฺเจกพุทฺเธ เวลํ สลฺลกฺเขตฺวา นิกฺขนฺเต, โส (สุนโข) ภุสฺสนฺโต ปุรโต ปุรโต ว คจฺฉติ
ปจฺเจกพุทเธ ครั้นเมื่อพระปัจเจกพุทธเจ้า สลฺลกฺเขตวา กำหนดแล้ว เวลํ ซึ่งเวลา นิกฺขนฺเต ออกไปแล้ว โส (สุนโข) อ.สุนัขนั้น ภุสฺสนโต เห่าอยู่ คจฺฉติ ย่อมไป ปุรโต ในที่ข้างหน้า ปุรโตว ในที่ข้างหน้านั่นเทียว
แปลโดยอรรถว่า
เมื่อพระปัจเจกพุทธเจ้ากำหนดเวลาออกไปแล้ว สุนัขนั้นก็เดินเห่าไปข้างหน้าๆ เทียว
ประโยคลักขณะมีลักษณะพิเศษ คือ บทสุทธนามประกอบด้วย ฉัฏฐี หรือ สัตตมีวิภัตติ มาพร้อมด้วยบทกริยากิตก์ที่ประกอบด้วย อนฺต หรือ มาน หรือ ต ปัจจัยที่ประกอบด้วยลิงค์ วจนะ และวิภัตติเหมือนบทสุทธนามนั้นๆ วางไว้หน้าหรือหลังบทสุทธนามก็ได้ แทรกเข้ามาในที่ไหนก็เรียงไว้ตรงนั้น คือ ต้น กลาง หรือท้ายประโยคนั่นเอง ที่จัดเป็นประโยคแทรก เพราะความหมายยังไม่บริบูรณ์ ถือว่าเป็นวลี เป็นเพียงส่วนหนึ่งของประโยค
อย่าลืมว่า ประธานในประโยคทุกประโยคต้องประกอบด้วยปฐมาวิภัตติเท่านั้น ซึ่งจะมีประโยคแทรกเข้ามาหรือไม่ ข้อนั้นไม่เกี่ยวกันเลย ครับ อย่าเข้าใจสับสน ประโยคลักขณะนั้นสื่อเพียงให้รู้ว่าสุนัขเห่าตอนไหน เหมือนดอกไม้บานตอนไหน คำอธิบายนี้คงชัดเจนขึ้น (ถ้าไม่เข้าใจ ลองเอาบทลักขณะออก เช่น ปุปฺผานิ ปุปฺผนฺติ ดอกไม้บาน แต่ไม่รู้ว่าบานตอนไหน การใส่ประโยคลักขณะแทรกว่า อรุเณ อุคฺคเต (เมื่ออรุณขึ้น) เข้ามาจึงระบุเวลาได้ชัดเจนขึ้น)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น
ขอบคุณสำหรับคำแนะนำ