แบบฝึกหัดออนไลน์ประจำวันที่ 31 Mar 2020 ๒ ข้อ วัดท่ามะโอ

ปุจฺฉา

๑. เอวํ เม สุตํ – 

ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้:-

เอกํ สมยํ ภควา โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเมฯ

สมัยหนึ่ง  พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ที่พระวิหารโฆสิตาราม  กรุงโกสัมพี  (ให้แปลยกศัพท์ในแต่ละประโยค เป็นคำถามวันนี้ครับ ส่วนคำอธิบายค่อยๆ ทำความเข้าใจ แต่การฝึกฝนจะทำให้เกิดความชำนาญมากขึ้น ประโยคไหนควรจำก็จำไว้บ้างเพื่อเป็นแนวทางในการเขียน หรือการยกมาเป็นหลักฐานอ้างอิง สำคัญที่เราต้องทำความเข้าใจในประโยคตรงนั่น เนื้อหาตรงนั้นให้ชัดเจน จะได้ไม่ต้องจำมาก)

๒ เขียนป.สั้นๆ ดังนี้ ทุกฺขา มุจฺจิตุํ อิจฺฉามิ. หรือ ทุกฺขโต มุจฺจิตุํ อิจฺฉามิ ก็ได้ (แปลมาด้วย)

เฉลย

เอวํ  เม  สุตํ- เอกํ สมยํ ภควา. โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเม.

เอวํ เม สุตํ . (อิทํ สุตฺตํ อ. พระสูตรนี้) เม อันข้าพเจ้า (หมายถึงพระอานนท์) สุตํ สดับมาแล้ว เอวํ อย่างนี้

เอกํ สมยํ ในสมัยหนึ่ง  ภควา อ.พระผู้มีพระภาคเจ้า วิหรติ ทรงประทับอยู่ โฆสิตาราเม ณฺ พระวิหารชื่อว่าโฆสิตาราม โกสมฺพิยํ ในกรุงโกสัมพี 

ส่วนที่คุณ ชุติมาประโยคมา ที่น่าพิจารณาคือ บทว่า อุคฺคณฺหนฺโต ครับ  ถ้ามุ่งแต่งประโยคปกติไม่เน้นเพศก็มักใช้ปุงลิงค์ แต่ถ้าเน้นเป็นผู้หญิงเขียน ควรใช้ว่า อุคฺคณฺหนฺตี ครับ โดยลง อี ปัจจัยระบุเพศอิตถีลิงค์ทางไวยากรณ์ ส่วนอื่นๆ ถูกต้อง (ส่วน  อันว่า ใช้  อ. แทนประหยัดเวลา ประธานวางหรือไม่วางก็ได้)

(อหํ) ภนฺเต วิปฺปสนฺเนน  เจตสา ปริยตฺติธมฺมํ  อุคฺคณฺหนฺโต ทุกฺขา  มุจฺจิตุํ  อิจฺฉามิฯ. (ชุติมา)

ภนฺเต ข้าแต่ท่านผู้เจริญ.    อหํ  อันว่าข้าพเจ้า.  อุคฺคณฺหนฺโต ศึกษาอยู่ ปริยตฺติธมฺมํ ซึ่งพระปริยัติธรรม  เจตสา ด้วยทั้งจิต  วิปฺปสนฺเนน-อันผ่องใส อิจฉามิ  ย่อมปรารถนา มุจฺจิตุํ เพื่ออันพ้น  ทุกฺขา  จากทุกข์

โต ปัจจัยเป็น ปัญจมี ตติยา และสัตตมี ต้องพิจารณาบริบทด้วยครับ ในที่นี้ ทุกขโต มุจฺจิตุํ อิจฉามิ ต้องแปลว่า ข้าพเจ้าย่อมปรารถนาพ้นจากทุก ครับ

ทุกฺขานิ   มุจฺจิตุํ อิจฺฉามิ แก้เป็น   ทุกฺขา มุจฺจิตุํ อิจฺฉามิ

กองทุกข์ กล่าวโดยภาพรวมประมวลด้วยจิต จึงใช้เป็น ทุกฺขา

อาจริยํ อุปสงฺกมามิ ย่อมเข้าไปหา ซึ่งอาจารย์ (ไม่ใช่ยังอาจารย์)

อธิบายเพิ่มเติมในประโยคว่า 

เอวํ  เม  สุตํ- เอกํ สมยํ ภควา. โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเม

บทว่า เอวํ เม สุตํ เขียนแบบสนธิก็ได้ คือ เอวมฺเม สุตํ 

ส่วนคำว่า เอกํ สมยํ เป็นทุติยาวิภัตติลงในอรรถสัตตมีวิภัตติ เรียกชื่อทางสัมพันธ์ว่า ทุติยากาลสัตตมี แปลว่า ในสมัยหนึ่ง สัมพันธ์ว่า เอกํ วิเสสนะของ สมยํ ทุติยากาลสัตตมีใน วิหรติ ภควา สุทธกัตตา ในวิหรติ ๆ อาขยาตบทกัตตุวาจก โกสมฺพิยํ วิสยาธาระใน โฆสิตาราเม ๆ วิสยาธาระใน วิหรติ (สนามหลวง ใช้ สยกัตตา นิยมสะกดแบบบาลีว่า สยกตฺตา)